Potrawy tradycyjne

Potrawy tradycyjne i lokalne oferowane przez restauracje i gospodarstwa agroturystyczne znajdujące się na szlaku

1. Bar „U Maksyma”

• barszcz biały wąchocki
• barszcz czerwony z uszkami
• parzybroda chłopska (na zamówienie)
• pierogi z grzybami leśnymi i kapustą

	Janina Maksymow Pl. Mjr Ponurego 14 27-215 Wąchock
	517 239 197
	mal.maksymow@gmail.com

Dostępność: cały rok

Bar „U Maksyma” zlokalizowany jest w Rynku,  przy placu słynnego dowódcy partyzanckich zgrupowań Armii Krajowej "Ponurego”, w centrum malowniczo położonego nad rzeką Kamienną miasteczka o bogatej historii, z klasztorem  oo. Cystersów i z unikatowymi  zabytkowymi domami  z tzw. przejezdnymi sieniami z drugiej  połowy XIX wieku.  Miasta, znanego w całej Polsce z dowcipów o sołtysie,  które w 1994 roku odzyskało prawa miejskie, utracone w 1869r. w ramach rosyjskich represji za pomoc powstańcom styczniowym. 
Bar „ U Maksyma” to swego rodzaju pierogarnia znana na całą okolicę, założona przez babcię Maksymow ponad 50 lat temu. Dziś bar  kontynuuje tradycje rodzinne i nadal  specjalizuje się  w robionych ręcznie na miejscu  pierogach z różnego rodzaju farszami.  Szczególnie polecane to te z grzybami leśnymi i kapustą. Aby tradycji stało się zadość bar prowadzony jest przez byłego Honorowego Sołtysa Wąchocka Andrzeja Maksymowa. Postać honorowego sołtysa stworzyło w 1994 roku Towarzystwo Przyjaciół Wąchocka i od tego czasu stało się wielkim ogólnopolskim wydarzeniem przyciągającym co roku w czerwcu sołtysów i turystów z całej Polski.

2. Gospodarstwo Agroturystyczne „Pytlówka”

• zalewajka
• prazoki
• barszcz czerwony zabielany z ziemniakami
• baniocek

 

	Anna Sokalska Tarczek 24 27-225 Pawłów
	41 272 27 81 601 833 661
	pytlowka@op.pl anna_sokalska@wp.pl
	www.pytlowka.pl

Dostępność: cały rok

„Pytlówka” jest jednym z pierwszych gospodarstw agroturystycznych w województwie świętokrzyskim założonym na początku lat 90 ubiegłego wieku. Gospodarstwo założyli Rodzice Pani Ani - właścicielki. Młodzi następcy (Anna i Michał Sokalscy) rozszerzyli swoją ofertę, prowadzą działalność gospodarczą, zajmują się edukacją dzieci i młodzieży. Są zrzeszeni w Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych, posiadają 6 hektarowe gospodarstwo rolne. W gospodarstwie serwowane są potrawy kuchni regionalnej, wytwarzane są sery i twarogi dla gości, wypiekany jest również chleb, ciasta drożdżowe, w tym specjalność regionalną „baniocek” z własnej mąki, do wypieku, których wykorzystywane jest zboże z gospodarstwa mielone w pobliskim młynie. Właścicielka prowadzi RHD - oferuje przetwory z własnych owoców, które można kupić w gospodarstwie.

Produkty tradycyjne

Oferta produktów tradycyjnych wytwarzanych przez rolników i przez małe zakłady przetwórcze. Wszystkie produkty ŚKS można nabyć bezpośrednio u producenta, w miejscu ich wytwarzania a niektóre także drogą wysyłkową

3. Winnica „Nad Źródłem”


• wino gronowe białe Inventa

	Piotr Sołtyk Szerzawy 139A 27-225 Pawłów
	697 214 549 792 856 939
	winnicanadzrodlem@gmail.com

Dostępność: cały rok


Winnica „Nad Źródłem” zlokalizowana  jest w pobliżu drogi DW 752, w odległości około 13km od Starachowic. Leży w północnej części województwa świętokrzyskiego w obrębie Płaskowyżu suchedniowskiego i południowej części Gór Świętokrzyskich w malowniczej okolicy z licznymi łagodnymi garbami i wierzchowinami sięgającymi do 350m n.p.m. oraz dolinami rzecznymi. Ta falista rzeźba terenu zainicjowała właścicieli niespełna 1 ha użytków rolnych  do założenia 80 arowej winnicy, z której pierwsze wino zaczęli oficjalnie sprzedawać w 2017 roku. W tym samym roku  za  wino białe Inventa  z odmian hybrydowych otrzymali  złoty medal na  Międzynarodowym  Konkursie PIWI 2017 w Sardicach na Morawach. Winnica „Nad Źródłem” to gospodarstwo enoturystyczne, w którym turyści mogą wypocząć w oddzielnym drewnianym domku oraz degustować i kupić wino na miejscu w winnicy. 

4. „Wędliny z Wąchocka Nowak”  Sp. z o.o.


• kiełbasa swojska z Wąchocka hycowana
• salceson ozorkowy wiejski
• polędwica tradycyjna z Wąchocka
• szynka sznurowana z Wąchocka

	Paweł Nowak ul. Kościelna 12 27-215 Wąchock
	728 492 164 (Łukasz Nowak)
	biuro@wedlinyzwachocka.pl
	www.wedlinyzwachocka.pl

Dostępność: cały rok
Miejsce sprzedaży: Starachowice, ul. Miodowa 10

Zakład  wędliniarski pana Pawła Nowaka to rodzinna firma, której  początki działalności sięgają lat 30-tych ubiegłego wieku, kiedy to w 1932 roku Stefan Nowak, ojciec obecnego właściciela uzyskał książeczkę czeladniczą i w 1933 roku rozpoczął produkcję wędlin. W 1939 roku otworzył swój pierwszy sklep. II wojna światowa przerwała działalność firmy. W 1945 roku siłami członków rodziny rozpoczęto na nowo wyrób wędlin wznawiając tym samym działalność zakładu. Dziś firma zatrudnia 30 osób, specjalizuje się w wyrobach  tradycyjnych opartych na przedwojennych recepturach, za które otrzymuje liczne nagrody w konkursach wojewódzkich i krajowych. Ich 4 produkty są  laureatami I nagród w konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo - Smaki Regionów w latach 2007, 2008,2009,2010 oraz nagrody krajowej „Perła 2008” za salceson ozorkowy wiejski. 5 produktów zostało wpisanych  na  Listę Produktów Tradycyjnych prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju  Wsi. Są to: kiełbasa biała parzona i kiełbasa swojska hycowana  z Wąchocka, salceson ozorkowy wiejski, polędwica tradycyjna z Wąchocka i szynka sznurowana z Wąchocka.

Sekretem smaku tej ostatniej, jak zdradza z grubsza pan Nowak jest sprawdzona receptura, sposób wytwarzania oraz dobry surowiec. Najpierw przez trzy tygodnie mięso jest peklowane w marynacie z dodatkiem odpowiednich ziół i przypraw. Później wiąże się ją szpagatem tak, by uzyskała odpowiedni kształt. Następnie wędzona  drewnem dębowym w tradycyjnej wędzarni, a później parzona przez około dwie godziny w gorącej wodzie.

5. Piekarnia


• chleb wąchocki
• bułka dziabana z Wąchocka

	Stanisław Sajecki Pl. Mjr Ponurego 9 27-215 Wąchock
	41 271 51 06 692 926 274 (Halina Sajecka)

Dostępność: cały rok

Piekarnia państwa Haliny i Stanisława Sajeckich znajduje się w centrum Wąchocka,  słynącego w całej Polsce z popularnych dowcipów o sołtysie, w pobliżu pomnika legendarnego dowódcy partyzanckiego ps. „Ponury”, którego  prochy w 1987 roku zostały sprowadzone do  miejscowego klasztoru oo. Cystersów.
Piekarnia wypieka chleb i bułki tradycyjnie od trzeciego pokolenia w piecu z cegły szamotowej na trzonie opalanym drewnem. Została założona w 1924 roku przez Maksymiliana Bzinkowskiego, dziadka obecnego właściciela. Jest jedną z najstarszych piekarni w powiecie starachowickim. Nagradzana za swoje produkty w licznych konkursach i plebiscytach wojewódzkich. W 2014  roku chleb wąchocki został wpisany na  Listę Produktów Tradycyjnych prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a bułka dziabana z Wąchocka w 2015 roku została laureatem I nagrody w konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo – Smaki Regionów oraz  nagrody krajowej „Perła” w 2016 roku.

6. Gospodarstwo pasieczne „MIRSA” Sławomir Surdy


• miód wielokwiatowy z Mirca

	Sławomir Surdy ul. Langiewicza 41 27-220 Mirzec
	516 402 875

Dostępność: cały rok

Gospodarstwo pasieczne „MIRSA” zlokalizowane jest na terenie  urokliwej  gminy Mirzec, w powiecie starachowickim, 16 km od Starachowic w kierunku na Wierzbicę/Radom. Podstawową dziedziną gospodarki  gminy  jest  rolnictwo, a  największym  bogactwem jest  przyroda. Najistotniejszym elementem środowiska przyrodniczego jest kompleks Lasów Starachowickich, obecnie obszar Natura 2000, zwanych także Puszczą Iłżecką, które niegdyś wchodziły w skład Puszczy Świętokrzyskiej. Przez wieki wykorzystywano ich bogactwo naturalne, pozyskując miód, dary runa leśnego i drewno na potrzeby mieszkańców.  Pasieka pod nazwą „MIRSA” funkcjonuje dopiero od ponad 10  lat, ale tradycja jej istnienia jest znacznie dłuższa. Od tego czasu właściciel wprowadził własne logo i etykiety na różne gatunki miodów. Dzisiejsza pasieka to ok. 80 pni własnych i 80 pni syna, kolejnego następcy kultywującego rodzinne tradycje i wtajemniczanego w sztukę  pszczelarską. Obecny stan pasieki to dorobek kilku pokoleń, praktyka i wiedza przekazywana nie tylko ustnie, ale i w literaturze. Pasieka  „MIRSA” umiejscowiona jest na trzech pasieczyskach. W skład jej wchodzą  trzy  pasieki  przejęte  po  wujach ojca oraz  ojcu obecnego właściciela. Świadoma, poparta wiedzą i tradycją gospodarka pasieczna, oraz zamiłowanie odziedziczone po dziadkach i pradziadkach owocują doskonałymi produktami, docenianymi nie tylko przez mieszkańców okolicy, ale także na niwie województwa, kraju, a bywa i za granicą. Produkty oparte na miodach z pasieki „MIRSA” były wielokrotnie nagradzane w konkursie wojewódzkim Nasze Kulinarne Dziedzictwo -Smaki Regionów  tj.:
Miód wielokwiatowy z Mirca - nagroda główna w 2018 roku  oraz  jest wpisany  na  Listę Produktów Tradycyjnych
Stary piernik Mikołajowej z Mirca - nagroda główna w 2017 roku
Miód pitny  Mirsa trójniak -  nagroda główna w  2016 roku
Miody z tej  pasieki nie są   standaryzowane, czyli nie są  mieszane z innymi odmianami,
co wpływa na ich  specyficzny oryginalny smak i łatwo  można  wychwycić  różnicę w smakach z różnych sezonów.

7. Pasieka „Dobra Pszczoła” Rafał Zacharski


• miód wielokwiatowy
• miód spadziowy

	Rafał Zacharski Małyszyn Dolny 20 27-220 Mirzec
	609 239 345
	rafalzacharski@o2.pl

Dostępność: cały rok


Pasieka „Dobra Pszczoła” zlokalizowana jest we wsi Małyszyn Dolny gm. Mirzec, 13 km od Starachowic w kierunku na Iłżę/Radom. Głównym bogactwem okolicy są Lasy Starachowickie - obszar Natura 2000, zwane często Puszczą Iłżecką. Pasieka „Dobra Pszczoła” jest pasieką wędrowną, prowadzoną od 2012 roku przez młodego pszczelarza pana Rafała Zacharskiego, który praktykę  i nauki pobierał od zaprzyjaźnionego sąsiada, doświadczonego pszczelarza. Wiadomości teoretyczne zgłębiał na kursach kwalifikacyjnych w zakresie technik pszczelarstwa, oraz warsztatach bartniczych. Pasieka liczy 50 rodzin pszczelich. W sezonie transportowanych jest około 45 rodzin na pożytki w odległość do 80 km w celu zapylania upraw i pozyskiwania różnych gatunków miodów. Głównymi pożytkami są rzepak, facelia, gryka, nawłoć oraz spadź iglasta i liściasta. W pasiece wytwarzane są także inne produkty pszczele, takie jak pyłek, kit– propolis, pierzga oraz świece woskowe. Produkty sprzedawane są w ramach RHD. Właściciel pasieki współpracuje również ze szkołami i przedszkolami organizując zajęcia dla dzieci. Gospodarka pasieczna prowadzona jest w tradycyjnych drewnianych ulach co przybliża pszczołom naturalne bytowanie w dziuplach drzew. Miody z pasieki „Dobra pszczoła” zdobyły uwagę i szereg nagród. W 2019 roku miód wielokwiatowy zdobył I nagrodę w konkursie wojewódzkim „Nasze Kulinarne Dziedzictwo - Smaki Regionów”, a w 2022 roku  miód spadziowy ze spadzi drzew iglastych zdobył I nagrodę w tym samym konkursie. Na Międzynarodowych Targach Poznańskich Smaki Regionów w 2021 r. pasieka zdobyła złoty medal za miód spadziowy ze spadzi drzew iglastych, a w 2022 roku wyróżnienie za miód lipowy. W 2023 roku miód wiosenny wielokwiatowy nagrodzony został nagrodą „Perła”.

„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”

Aktualizacja strony internetowej www.swietokrzyskakuzniasmakow.pl zrealizowana w ramach operacji
"Wsparcie rozwoju szlaku kulinarnego Świętokrzyska Kuźnia Smaków, jako narzędzia budowania marki lokalnych produktów żywnościowych wysokiej jakości" realizowanej przez Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach.
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej
„Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Projekt opracowany przez Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach.
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.